سینمای آخرالزمانی، سینمای قهرمان پرور است. جهانی که رو به نابودی است قطعا به چند قهرمان نیاز دارد که ناجی مردم شوند. همین است که فیلم های آخرالزمانی را مخاطبان هم دوست دارند.

سینما به عنوان صنعت رویاپرداز شهرت دارد اما گاهی می تواند به جای رویاهای آدمی، کابوس هایش را به تصویر بکشد. جنگ، زلزله، ویرانی، بیماری و همه چیزهایی که انسان در زندگی روزمره از آن وحشت دارد، روی پرده سینما رنگ دیگری به خودشان می گیرند. در سینما تخیلات از این تجارب روزمره هم فراتر می رود و همه اینها می توانند چنان فراگیر و دهشت زا شوند که حتی منجر به نابودی زمین شوند. نابودی ای که طبق خرافه ها و شایعات و رجوع به پیشگویی ها قرار است همین فردا اتفاق بیفتد! ایده به پایان رسیدن جهان همیشه موردعلاقه کارگردانانی بوده که در ژانر علمی تخیلی فعالیت می کردند. از طرف دیگر کارگردان های اکشن هم به خاطر جلوه های ویژه ای که می شود در این فیلم ها به کار برد یکی از گونه های محبوب شان ساخت فیلم های آخرالزمانی است. سینمای آخرالزمانی، سینمای قهرمان پرور است. جهانی که رو به نابودی است قطعا به چند قهرمان نیاز دارد که ناجی مردم شوند. همین است که فیلم های آخرالزمانی را مخاطبان هم دوست دارند چون در بیشتر آنها درنهایت این قهرمان فیلم است که می تواند بر نیروهای نابودگر پیروز شود و دنیا را همان طور که هست برای مردم حفظ کند حتی اگر این کار به قیمت از دست دادن جانش تمام شود. فیلم های آخرالزمانی فروش های خوبی هم دارند چون در برخی از نمونه های عمیق ترشان می توان مفاهیم جالبی درباره زندگی و مرگ یافت و در فیلم های سطحی شان هم جلوه های بصری به اندازه ای است که بتواند مخاطب عمدتا نوجوان و جوان را به سینماها بکشاند. سینمای آخرالزمان شاید بیشتر عامه پسند باشد تا مورد توجه منتقدان اما در طول این سال ها فیلم های خوبی هم بوده اند که علاوه بر بعد بصری ماجرا روی سرنوشت انسان ها، افکار و فلسفه جهان و زندگی هم تمرکز کرده اند. از آنجایی که سال ۲۰۱۲ قرار بود سال پایان جهان باشد، سینمای هالیوود هم دست به کار شد و فوری از این موضوع جذاب استفاده کرد و همین امسال دو فیلم در این رابطه روی پرده برد. به این فیلم ها و چند فیلم آخرالزمانی مطرح دیگر نگاهی می اندازیم:

● ۲۰۱۲

سال ۲۰۰۹، رولاند امریچ فیلم ساز آلمانی که پیش از آن هم فیلم هایی چون «روز بعد از فردا» و «روز استقلال» را ساخته بود که هر کدام ممکن است به نوعی زیرمجموعه فیلم های آخرالزمانی قرار بگیرند، یاد پیشگویی نوستراداموس افتاد که گفته بود پایان سال ۲۰۱۲، پایان جهان است. امریچ سریع به فکر ساخت فیلمی درباره نابودی جهان در سال ۲۰۱۲ افتاد. جان کیوزاک و چیوتل اجیفور ستاره های اصلی فیلم بودند. ساخت فیلم آگوست ۲۰۰۸ در ونکوور آغاز شد اما بخش اعظمی از آن در لس آنجلس فیلم برداری شد. قهرمان فیلم دکتری به نام آدریان هلمسلی(با بازی اجیفور) است که عضوی از یک تیم تحقیقاتی زمین شناسی بین المللی است که تاثیر اشعه های رادیواکتیو زمین را بررسی می کند و متوجه می شود که هسته زمین هر روز در حال گرم تر شدن است. او به رئیس جمهور آمریکا هشدار می دهد که پوسته سخت زمین ممکن است از هم بپاشد و تحمل این اشعه ها را نداشته باشد و اگر مردم جهان آمادگی لازم را نداشته باشند، همه در اعماق زمین فرو خواهند رفت و نسل بشر نابود می شود. اما فقط یک نویسنده جوان(با بازی کیوزاک) است که به سخنان او توجه نشان می دهد. در شرایطی که سران کشورهای مختلف برای ساخت پناهگاهی برای مردم شان در رقابت هستند، این نویسنده شخصا اقدام می کند تا خانواده خودش را نجات دهد، در حالی که زمین لرزه ها و بلایای دیگر خبر از نابودی قریب الوقوع زمین می دهند. فیلم برای چند هفته در جدول پرفروش ها بود. گروهی از دانشمندان سازمان ملی هوانوردی و فضایی ایالات متحده آمریکا، این فیلم را از نظر علمی «چرندترین فیلم تاریخ سینما» نامیدند. منتقدان هم تقریبا با آنها هم نظر بودند که این فیلم از نظر هنر سینما چیزی در چنته ندارد. با این وجود فیلم پنجمین فیلم پرفروش سال ۲۰۰۹ شد. شاید راجر ایبرت تنها منتقدی بود که از دیدن فیلم خیلی هیجان زده شد و سه ستاره و نیم هم به آن داد. ایبرت فیلم را «مادر همه فیلم های فاجعه ای سینما» خواند.

● در جست وجوی یک دوست برای آخر دنیا

از فیلم های خوب امسال به کارگردانی لورن اسکافاریا که به تازگی هم اکران شد و موضوع آن هم نابودی جهان است. نکته جالب این است که این بار دیگر قهرمانی در کار نیست که منجی انسان ها یا دنیا شود. زمین قرار است نابود شود و شکی هم در آن نیست. به جای نجات زمین فیلم ساز با هوشمندی روی انسان ها متمرکز می شود و سوالی جالب را مطرح می کند. اگر آخر این هفته جهان به پایان برسد، در این چند روز چه کاری انجام خواهید داد؟جواب این سوال برای آدم های مختلف متفاوت است و فیلم «در جست وجوی یک دوست برای آخر دنیا» هم همین را نشان می دهد. برخی فقط منتظر می نشینند. کار و همه زندگی را رها می کنند و فقط در سکوت انتظار مرگ را می کشند. برخی همه غرایز خفته در وجودشان را آزاد می کنند و تبدیل به آنارشیست هایی می شوند که پیش از نابودی جهان، خودشان دست به نابودی تمدن انسان ها می زنند. برخی هم انگار نه انگار که قرار است اتفاقی بیفتد، به زندگی روزمره شان مشغولند و چیزی برای شان فرق نکرده است. البته پیشنهاد خود فیلم ساز برای آخر دنیا به نظر بهترین راه حل است. اگر قرار است دنیا به آخر برسد، اجازه بدهید کنار کسانی تمام شود که دوست شان دارید. اجازه بدهید کدورت ها کنار بروند و گذشته ها را فراموش کنید چون همه درنهایت به یک نقطه رسیده ایم. استیو کارل و کایرا نایتلی به فیلم گرما و جذابیت مضاعفی می بخشند. فیلم از نظر منتقدان اثر متوسطی بود و مخاطبان بیشتر از منتقدان به آن علاقه نشان دادند. به عقیده بیشتر آنها کارل و نایتلی نقطه قوت فیلم اند اما فیلم نامه «در جست وجوی یک دوست برای آخر دنیا» نیاز به یک ویرایش دوباره دارد. با این حال نگاه تازه و دوست داشتنی فیلم به آدم ها باعث می شود یکی از معدود فیلم های آخرالزمانی باشد که دیدنش آرامبخش و لذتبخش است.

● من افسانه هستم

فرانسیس لارنس در این فیلم علمی تخیلی محصول سال ۲۰۰۷ داستان کره زمین را در حالی روایت می کند که بیشتر نوع بشر از بین رفته اند و بقیه شان هم تبدیل به هیولاهایی وحشتناک شده اند. قهرمان فیلم رابرت نویل(با بازی درخشان ویل اسمیت) دانشمندی است که سعی دارد از پخش بیشتر این ویروسی که همه مردم جهان را تبدیل به موجوداتی ترسناک می کند، جلوگیری کند. نویل در واقع تنها انسانی است که در شهر نابود شده نیویورک باقی مانده است. شاید در دنیا هم تنها باشد. با این وجود سه سال تمام وفادارانه به فرستادن پیام های رادیویی برای بقیه جهان ادامه می دهد تا اگر انسانی هنوز زنده مانده، امیدش را حفظ کند. هیولاها همه حرکات نویل را زیر نظر دارند و منتظرند تا او مرتکب یک اشتباه شود تا نابودش کنند. اما نویل نه تنها به نجات خودش که به نجات جهان و از بین بردن این ویروس می اندیشد. فیلم خوش بینانه و خوش ساختی است که با بازی ویل اسمیت می تواند نظر منتقدان را هم تا حدی جلب کند. فیلم در صدر فهرست پرفروش ترین ها قرار گرفت و نقدهای روی آن هم تقریبا مثبت بود. به هرحال عادت منتقدان این است که معمولا فیلم های علمی تخیلی آخرالزمانی را جدی نگیرند اما شانس «من افسانه هستم» بهتر از بقیه فیلم های این ژانر بود.

● فرزندان بشر

آلفونسو کوارون با ساخت این فیلم در سال ۲۰۰۶ به عنوان یک فیلم ساز متفکر در جهان مطرح شد. جهان در معرض نابودی است. در تمدن جدید جوانان در سن ۱۸ سالگی می میرند درنتیجه نوع بشر منتظر منقرض شدن است. همه شهرها را خشونت فرا گرفته است. در این میان زنی باردار دست به سفری می زند که هم باعث رستگاری فرزندش شود و هم نوع بشر را نجات دهد. فیلم از نظر بصری شگفت انگیز است. بازی های خوب، کارگردانی درجه یک کوارون و فیلم نامه جذاب و عمیقش باعث شد فیلم هم در گیشه یک اثر موفق باشد و هم مورد توجه منتقدان قرار بگیرد. بیشتر منتقدان نقدهای مثبتی روی فیلم نوشتند و آن را تحسین کردند. آنها به کوارون به عنوان یک کارگردان خوش ذوق و تکنیکی خوشامد گفتند. پیتر تراورس، از مجله مشهور رولینگ استون فیلم را به عنوان دومین فیلم برترش در دهه اول قرن بیست ویکم معرفی کرد. کمتر فیلم آخرالزمانی به چنین توفیقی میان منتقدان و قشر نخبه سینمابین دست یافته است.

● مارس حمله می کند

این کمدی علمی تخیلی ساخته تیم برتون در سال ۱۹۹۶ طبق معمول بقیه فیلم های برتون اثری عجیب و غریب در ژانر خودش هست. فیلم هجویه ای بر تمام آثار آخرالزمانی بود که تا آن زمان ساخته شده بودند. جک نیکلسون، سارا جسیکا پارکر و پیرس برازنان ستاره های فیلم بودند. برخی منتقدان به خاطر سبک ویژه برتون، فیلم را دوست داشتند و برخی دیگر آن را یک بی مووی تمام عیار دانستند که ارزش چندانی ندارد. فیلم البته در اسکار نامزد چند جایزه شد اما حتی در میان آثار برتون هم اثر شاخصی نیست و در گیشه هم چندان موفق نشد.

منبع : tafrihi.com